Ενδείξεις Στερεοτακτικής Ακτινοχειρουργικής

Ενδείξεις Στερεοτακτικής Ακτινοχειρουργικής (ΣΑΚΧ) και Στερεοτακτικής Ακτινοθεραπείας (ΣΑΚΘ), αποτελούν ενδοκρανιακοί και εξωκρανιακοί όγκοι, καλόηθεις ή κακόηθεις, πρωτοπαθείς ή μεταστατικοί. Στις ενδείξεις περιλαμβάνονται και οι λεγόμενες "λειτουργικές" (functional) όπως οι αρτηριοφλεβωδεις δυσπλασίες, η νευραλγία τριδύμου κτλ.

Αναλυτικά οι κυριότερες ενδείξεις Στερεοτακτικής Ακτινοχειρουργικής (ΣΑΚΧ) και Στερεοτακτικής Ακτινοθεραπείας (ΣΑΚΘ) ειναι:

1. Εγκεφαλικές μεταστάσεις (μονήρεις και πολλαπλές)

2. Μηνιγγιώμα (καλόηθες, άτυπο και κακόηθες)

3. Ακουστικό νευρίνωμα

4. Αδένωμα υπόφυσης

5. Χόρδωμα και χονδροσάρκωμα βάσης του κρανίου

6. Αρτηριοφλεβώδεις δυσπλασίες (ενδοκρανιακές)

7. Νευραλγία τριδύμου

8. Υποτροπή πολύμορφου γλοιβλαστωμάτος

9. Παρασπονδυλική ή σπονδυλική νεοπλασματική εξεργασία (καλοήθης, κακοήθης και μεταστατική), ενδομυελική ή εξωμυελική

10. Πνευμονική νεοπλασματική εξεργασία, πρωτοπαθής (αρχικό στάδιο) ή μεταστατική(ολιγομετάσταση)

11. Ηπατικές μεταστάσεις (μονήρεις ή πολλαπλές)

12. Καρκίνος της κεφαλής του παγκρέατος


Σε αυτές τις ενδείξεις θα πρέπει να συμπληρωθούν και ασθενείς που χρειάζονται επανακτινοβόληση, αλλά έχουν ήδη εξαντληθεί τα όρια αντοχής ακτινοβολίας των φυσιολογικών ιστών που περιβάλουν τον όγκο-στόχο στην προηγούμενη ακτινοβόληση τους.

Φυσικά και όλοι οι ασθενείς που πάσχουν από τις παραπάνω παθολογίες δεν είναι κατάλληλοι υποψήφιοι για να υποβληθούν σε ΣΑΚΧ ή ΣΑΚΘ. Η επιλογή των ασθενών γίνεται από τους εξειδικευμένους γιατρούς με βάση μια σειρά παραγόντων: προηγηθείσες θεραπείες (χειρουργική εκτομή, ακτινοθεραπεία), έκταση της νόσου, γενική κατάσταση ασθενούς (performance status), προσδόκιμο επιβίωσης κ.α.
Καταλυτικό ρόλο παίζει η προσωπική επιλογή του ασθενούς αφού ενημερωθεί υπεύθυνα από τους θεράποντες γιατρούς για τις δυνατότητες της θεραπείας.

Φωτογραφία: Ασθενής με μονήρη μετάσταση στο στέλεχος του εγκεφάλου που υποβλήθηκε σε Στερεοτακτική Ακτινοχειρουργική από την ομάδα μας στο Hopital Pitie-Salpetriere στο Παρίσι το 2007. Φωτογραφίες από μαγνητικές τομογραφίες (MRI) την ημέρα θεραπείας (Μ0), έξι μήνες μετά την θεραπεία (Μ6) και δεκαεννιά μήνες μετά την θεραπεία (Μ19). Η μετάσταση ρικνώνεται αρχικά και παρουσιάζει περιφερική νέκρωση (Μ6) και στην συνέχεια σχεδόν εξαφανίζεται (Μ19).

Μεγάλος αριθμός ερευνητικών πρωτοκόλλων βρίσκονται σε εξέλιξη σε όλο τον κόσμο εξετάζοντας τις δυνατότητες εμπλοκής της ΣΑΚΧ και της ΣΑΚΘ σε ακόμα περισσότερες κλινικές εφαρμογές διευρύνοντας έτσι τον ορίζοντα των ενδείξεων τους.

Η ζητούμενη ακρίβεια της θεραπείας στις ως άνω εφαρμογές θα πρέπει να είναι μικρότερη του ενός χιλιοστού για ενδοκρανιακές θεραπείες και μέχρι δύο χιλιοστών για εξωκρανιακές θεραπείες σε μη κινούμενους στόχους. Η ακρίβεια της θεραπείας (στερεοταξία) επιτυγχάνεται με την χρήση ικανών εξειδικευμένων συστημάτων ακινητοποίησης και απεικόνισης.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι όλα τα συστήματα ΣΑΚΧ δεν είναι ικανά από κατασκευής τους για την θεραπεία όλων των ενδείξεων κάτι που θα περιγραφεί αναλυτικά σε επόμενη ανάρτηση.